วันมาฆบูชา คือวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 3 มักจะตรงกับเดือนกุมภาพันธ์ในปฏิทินสากล แต่หากปีใดมีเดือน 8 สองหน เช่นเดียวกับปี พ.ศ. 2566 นี้ วันมาฆบูชาก็จะตรงกับช่วงเดือนมีนาคม วันมาฆบูชา คือวันที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสแก่ศิษยานุศิษย์ว่า “ต่อไปนี้อีก 3 เดือน เราจักเสด็จดับขันธปรินิพพาน” หลังจากทรงสั่งสอนพระธรรมมาเป็นเวลา 45 ปี โดยพระพุทธเจ้าทรงปลงอายุสังขารแสดงธรรมโอวาทปาติโมกข์
ความหมายของคำว่า “มาฆบูชา” ย่อมาจากคำว่า “มาฆปุรณมีบูชา” แปลว่า การบูชาพระในวันเพ็ญเดือน 3 เหตุการณ์สำคัญในวันเพ็ญเดือน 3 ปีนั้นเกิดเหตุอัศจรรย์ 4 อย่าง เรียกว่า “จาตุรงคสันนิบาต” มีความหมายดังนี้
จาตุร แปลว่า 4
องค์ แปลว่า ส่วน
สันนิบาต แปลว่า ประชุม